Τα χωροκατακτητικά είδη κουνουπιών, όπως το κουνούπι του κίτρινου πυρετού Aedes aegypti και το κουνούπι τίγρης Aedes albopictus, είναι σημαντικοί διαβιβαστές ιών. Το Aedes albopictus έχει εγκατασταθεί ευρέως στην περιοχή της Μεσογείου, ενώ το Aedes aegypti έχει εγκατασταθεί στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας (Νότια Ρωσία, Γεωργία, Τουρκία) και στην νήσο Μαδέρα (Πορτογαλική αυτόνομη περιοχή). Και τα δύο είδη εξαπλώνονται στην Ευρώπη, και το Aedes albopictus έχει πιθανότατα εδραιωθεί επίσης στη νότια Γερμανία.
Το Aedes aegypti είναι ο κύριος φορέας των ιών Zika, chikungunya και δάγκειου, ενώ από στοιχεία που συλλέγονται για το Aedes albopictus, γνωστού φορέα και των δύο ιών, του chikungunya και του δάγκειου, υποδεικνύουν ότι και το Aedes albopictus είναι επίσης διαβιβαστής του ιού Zika. Πρόσφατες τοπικές μετάδοσεις από Aedes albopictus τόσο του ιού chikungunya όσο και του δάγκειου πυρετού στην Κροατία, τη Γαλλία, και την Ιταλία, έχουν αποδείξει την ευπάθεια της Ευρώπης σε αυτούς τους ιούς που μεταδίδονται από κουνούπια διαβιβαστές. Αρκεί ένα μολυσμένο άτομο να φτάσει σε ένα μέρος όπου ένα από αυτά τα είδη κουνουπιών είναι εγκατεστημένο και ενεργό (π.χ. τους καλοκαιρινούς μήνες), ώστε να ξεκινήσει τοπική μετάδοση του ιού ή ακόμα και επιδημία. Η διασπορά των ιών αυτών διευκολύνεται από την αυξημένη κίνηση των ανθρώπινων πληθυσμών (π.χ. τουρίστες, πρόσφυγες, εργάτες γης).
Κατευθυντήριες γραμμές για τον έλεγχο των χωροκατακτητικών κουνουπιών έχουν εκδοθεί από την EMCA (2013) σε συνεργασία με το Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) της Ευρώπη. Η EMCA συνιστά την ολοκληρωμένη στρατηγική για την διαχείριση για τους πληθυσμούς του Aedes aegypti και του του Aedes albopictus, και πιο συγκεκριμένα προτείνει:
- Την ανάπτυξη στρατηγικών συμμαχιών με τον ΠΟΥ, ECDC (Ευρωπαϊκό ΚΕΕΛΠΝΟ) και άλλους διεθνείς οργανισμούς, προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προωθήσουν, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις διαχείρισης των διαβιβαστων και των νόσων.
- Την σταθερή εφαρμογή σχεδίου ολοκληρωμένης επιτήρησης κουνουπιών και ελέγχου (δηλαδή την επιτήρηση και τον έλεγχο τόσο των κουνουπιών όσο και των παθογόνων) σε περιοχές υψηλού κινδύνου, ιδίως στην περιοχή της Μεσογείου και τις περιοχές του Εύξεινου Πόντου.
- Την άμεση εφαρμογή των δράσεων καταστολής στις περιοχές όπου εντοπίζεται το Aedes aegypti, ώστε να επιβραδυνθεί η εξάπλωσή του, αν όχι να εξαλειφθεί ο πληθυσμός του.
- Την εφαρμογή μέτρων διαχείρισης και ελέγχου των διαβιβαστών, ενάντια στους πληθυσμούς του Aedes albopictus ώστε να περιορίσθεί η εξάπλωσή του στο βαθμό που συνδέεται, με τους ιούς Zika, chikungunya και δάγκειου.
- Την εφαρμογή των νέων εργαλείων παρακολούθησης και επιτήρησης πληθυσμών κουνουπιών, συμπεριλαμβανομένων των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και Τηλεπισκόπησης στο πλαίσιο ολοκληρωμένων προγραμμάτων διαχείρισης διαβιβαστών.
- Την ανάπτυξη νέων βιώσιμων μεθόδων ή / και νέων εντομοκτόνων προκειμένου να συμπληρωθεί και να βελτιωθεί η «εργαλειοθήκη» για την αντιμετώπιση πληθυσμών χωροκατακτητικών ειδών κουνουπιών και ελέγχου της μετάδοσης ασθενειών (π.χ. διάδοση ρυθμιστών ανάπτυξης εντόμων μέσω κουνουπιών, τεχνικές στειρότητας εντόμων, τεχνικές γενετικής ασυμβατότητας εντόμων)
- Την προώθηση της δημόσιας εκπαίδευσης και δέσμευση για την ενίσχυση της συμμετοχής, συμπεριλαμβανομένων των εκστρατειών για την εξάλειψη των εστιών αναπαραγωγής προνυμφών, ως μέρος των επιχειρησιακών προγραμμάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης.
- Την κινητοποίηση περισσότερων πόρων για την ανάπτυξη ικανοτήτων, προγραμμάτων κατάρτισης, τεχνολογικής ανάπτυξης και μεταφοράς της για την υποστήριξη των ολοκληρωμένων προγραμμάτων διαχείρισης καταπολέμησης κουνουπιών.
*Μετάφραση από κείμενο που έχει αναρτηθεί στο site της EMCA (European Mosquito Control Association)